«عقاید یک دلقک» نام رمانی به قلم نویسنده آلمانی ، «هاینریش بُل» است که روایتگر زندگی دلقکی به نام هانس شنیر از زبان خودش می باشد. این کتاب موفق به دریافت جایزه بزرگ «نوبل ادبیات» در سال 1972 و جایزه «گئورگ بوخنر» در سال 1967 شد. عقاید یک دلقک بی شک یکی از ماندگار ترین آثار ادبیات آلمان، و یکی از رمان های تاثیر گذار در قرن بیستم به حساب می آید.

عقاید یک دلقک

داستان از آنجا آغاز میگردد که زانوی هانس در میان اجرایی در شهر بوخوم صدمه میبیند و مردی با نام کاسترت که اجرا را سفارش داده و در واقع مدیر اوست، نه تنها دسمزدی کمتر از مقدار تعیین شده به او پرداخت میکند بلکه نقد تندی بر علیه او و اجرای ضعیفش در بوخوم مینویسد و با اینکار موحب رسوایی هنری و کنسل شدن برنامه های آینده هانس میشود.

در واقع سرتاسر داستان رمان در چند ساعتی که هانس شنیر از بوخوم به زادگاهش بن بر میگردد اتفاق می افتد، اوکه دچار ضربه روحی و عاطفی شده و با تنهایی و فقر دست و پنجه نرم می کند تمامی خاطرات مهم زندگی اش را به یاد می آورد و به صورت غیر خطی روایت می کند ، خاطراتی که باعث می شود هرچه بیشتر با هانس و شخصیت او آشنا شویم و این مسئله را درک کنیم که چگونه او به اینجا رسیده است.

روایتی تلخ از عقاید یک دلقک

هانس شنیر دلقکی است که به واسطه عقاید متفاوتش به ویژه در زمینه مذهب از هر جهت ترد شده است. دیگر نه خانواده اش آنرا قبول دارند ، نه افراد جامعه و نه حتی ماری، معشوقه ی کاتولیک هانس که آنرا ترک می کند و با فردی کاتولیک به نام تسوپفنر ازدواج میکند.

ترک شدن هانس توسط ماری ضربه ای مهلک به هانس وارد کرده است و او را به مرز درماندگی رسانده است، هر زمان که هانس ، ماری را در کنار تسوپنفر تصور میکند و به این مسئله فکر میکند که ماری کار هایی که با او تجربه کرده بود را با تسوپنفر نیز انجام میدهد به او احساس عصبانیت دست می دهد و باعث می شود بیماری افسردگی و مالیخولیایی که او دچارش شده بود، شدت بگیرد. درد دوری ماری به قدری روی هانس اثر گذاشته که وقتی چهره خودش را در آینه مشاهده می کند ، احساس میکند با فردی غریبه روبه رو شده و نمیتواند خودش را تشخیص دهد.

هاینریش بل آلمان را به باد انتقاد می کشاند

عقاید یک دلقک نمایانگر جامعه آلمان تحت تاثیر هیتلر و سالهای پس از جنگ است، هاینریش بل در رمانش از زوایای مختلف به مسائل با اهمیت جامعه، من جمله مسائل مذهبی و سیاسی، تعارضات میان کاتولیک ها و پروتستان ها ، تاثیرات عمیق جنگ بر مردم آلمان و مسائل بسیار دیگر می پردازد و آنها را مورد نقد قرار میدهد.

هاینریش بل نقش کلیسای کاتولیک رم و تاثیر آن بر روی اروپا را نیز نشان میدهد او همچنین نشان میدهد که چگونه کلیسا روابط بین کاتولیک ها و پروتستان ها را محدود ساخته و جامعه آلمان را به گروه های مذهبی متفاوت دسته بندی کرده است. اما شخصیت بنیادین رمانِ بل یعنی هانس در هیچ یک از گروه های کاتولیک و یا پروتستان جا نمی گیرد و خود را یک لامذهب میداند، لامذهبی که خویشاوندانی از هر دو گروه دارد و بر خلاف میل باطنی در مراسمات آنها شرکت می کند. اما با وجود اجراهای موفقی که در هنر دلفکی دارد کارش مورد تایید گروه های مذهبی نیست.

با انتشار کتاب در سال 1963 به علت نگاه و نقد منفی بل به کلیسای کاتولیک بجث و جدل های بسیاری میان مطبوعات شکل گرفت و دیدگاه آزاداندیش هاینریش بل در مسائل اجتماعی و مذهبی خشم محافظه کاران آلمانی را بر انگیخت.

شخصیت عمیق هانس شنیر

بل با قلمش شخصیت ماندگاری خلق میکند که انقدر عمیق باشد که مخاطب بتواند آن را بپذیرد و با او هم دردی کند، هانس شنیر که دلقکی اهل شهر بن است محوریت اصلی داستان است. او به همراه خواهر و برادرش در خانواده ای ثروتمند به دنیا می آید که سهامدار بسیاری از شرکت های آلمانی هستند اما به علت خوی بخیلانه ی خانواده اش هیچوقت نمی تواند بهره ای از این ثروت عاید شود.

مادرش در واپسین روزهای جنگ خانه و باغ آنها را برای تمرین نظامی در اختیار ارتش نازی میگذارد و همچنین او رئیس کمیته ی «نزدیک ساختن نژاد ها» نیز هست. خواهر او، هنریته در روزهای پایانی جنگ در نیروی ضد هوایی ثبت نام می کند و پس از مدتی خبر فوت او به گوش خانواده شنیر میرسد ، در طول داستان خاطره از بین رفتن هنریته بارها در ذهن هانس تکرار میشود و قلب او را به درد می آورد. اما برادر کوچکتر او به نام لئو که فردی مطیع و تودار است حال کشیش کلیسای کاتولیک شده است.

با وجود اینکه هانس فردی موفق در کار خود است، مورد قبول گروه های سیاسی و حتی خانواده خود نیست ، او که نه کاتولیک ها را قبول دارد و نه پروتستان ها و خود را یک لامذهب می نامد همیشه در نقد رفتار ها و عقاید آشنایان خود است. اما شاد بودن هانس از وقتی ماری از او جدا شده است به اتمام رسیده ، زندگی او دیگر بدون ماری معنا ندارد و دوری او هانس را ضعیف و بیمار کرده است. آنطور که اشاره می شود تنها دو چیز درد هانس را کاهش می دهد ، مشروب و ماری که البته مشروب تنها یک تسکین دهنده موقت است و آنطور که او می گوید:

دلقکی که به مشروب روی بیاورد، زودتر از یک شیروانی ساز مست سقوط می‌کند.

در طول کتاب گفته می شود که چطور او به فردی افسرده با بیماری های روانی تبدیل شده است و حال با زانویی ورم کرده یک جا نشسته و نمیتواند تا 6 ماه اجرایی داشته باشد و باید در فقر و تنهایی خود سر کند. با این حال شخصیت هانس به خودش وفادر است و عقایدش را به پول نمی فروشد.

همچنین بخوانید:

معرفی کتاب قلعه حیوانات اثر جورج ارول

عقاید یک دلقک; فوق العاده و یا کسل کننده ؟

در واقع ما در این کتاب با رمانی هیجان انگیز که هر لحظه مخاطب را میخکوب کند و تپش قلبمان را بالا ببرد رو به رو نیستیم، عقاید یک دلقک از آن دست کتاب هایی است که باید با حوصله به مطالعه آن بپردازید و پاراگراف به پاراگراف آنرا مزه مزه کنید ، با آن انس بگیرید و از خواندن آن لذت ببرید ، در این کتاب نه خبری از اتفاقات معجزه آسا و ماورایی است و نه لحظات نفس گیر ،ما با رمانی روبه رو هستیم که به زیبایی و سادگی زندگی و خاطرات دلقکی را برای ما نشان می دهد که می توانیم از آن نکات و درس های زیادی یاد بگیریم.

درست است که بل در این کتاب به نقد جامعه آلمان در آن زمان می پردازد و بر مسائل سیاسی و مذهبی ای مانند اختلافات کاتولیک و پروتستان ها متمرکز می شود  و همین مسئله باعث می شود بعضی از مخاطبین ایرانی ارتباطی با آن نگیرند، اما بل به چیزی فراتر از یک جامعه اشاره می کند ، و مسلما نباید یک آلمان باشید تا با این کتاب انس بگیرید.

هاینریش بل

هاینریش بل نویسنده عقاید یک دلقک

هاینریش تئودور بُل (Heinrich Theodor Böll) نویسنده ی برجسته آلمانی برنده جایزه نوبل است که در بیشتر آثار او به جنگ و مسائل پس از آن پرداخته می شود.

هاینریش بل در سال 1917 در شهر کلن بدنیا آمده و پس اخذ دیپلم در 21 سالگی در یک کتابفروشی شروع به کار کرد اما پس از یک سال ، همزمان با شروع جنگ جهانی به خدمت سربازی فراخوانده شد و تا سال 1945 در جبهه جنگ به سر برد. او پس از جنگ، در رشته ادبیات و زبان آلمانی شروع به تحصیل کرد و در سال 1947 اولین داستان خود را به چاپ رساند. بل با انتشار داستان «قطار به موقع رسید» در سال 1949 به شهرت رسید.

هاینریش بل در سال 1971 ریاست انجمن قلم آلمان را عهده دار شد و همچنین تا سال 1974 ریاست انجمن بین المللی قلم را پذیرفت، بل در سال 1972 جایزه ادبی نوبل را از آن خود کرد.

وی در ژوئیه 1985 از دنیا رفت و در نزدیکی زادگاه خود به خاک سپرده شد.

[منبع این بخش]

بهترین ترجمه عقاید یک دلقک

این کتاب اولین بار در ایران پیش از انقلاب و در سال 1349 توسط «شریف لنکرانی» ترجمه شده و سهامی کتاب های جیبی آنرا منتشر کرده است. پس از انقلاب، ترجمه ی شریف لنکرانی توسط انتشارات دیگر از جمله انتشارات امیر کبیر منتشر شد.شایان ذکر است که پس از انقلاب برخی از قسمت های کتاب با  مختصری سانسور و یا تصرف ترجمه مواجه شده اند.  از دیگر ترجمه های کتاب عقاید یک دلقک می توان به ترجمه «محمد اسماعیل‌زاده» از نشر چشمه اشاره کرد.

خرسند خواهیم شد اگر نظرات خودتان در مورد این کتاب را با ما به اشتراک بگزارید.