بیگانه نام رمانی به قلم آلبر کامو ، نویسنده ی فرانسوی است که در سال 1942 منتشر شده است. این رمان از نظر بسیاری نمونه ای از فلسفه اگزیستانسیالیستی و پوچ انگاری به حساب می آید. بیگانه در سال 1957 جایزه نوبل ادبیات را از آن خود می کند. در ادامه به بررسی این شاهکار ادبیِ قرن بیستم خواهیم پرداخت پس تا انتهای این مقاله همراه یومن باشید.

بررسی کتاب بیگانه

امروز مادرم مرد. رمان کامو با این جمله سه کلمه ای عجیب آغاز می شود و در همان ابتدا به ما خاطر نشان می کند که با یک رمان عادی روبه رو نیستیم. در آغاز کتاب خبری از مقدمه چینی و تعریف و معرفی نیست در همان جمله نخست با روایت خشک و بی تفاوتی از مرگ مادر شخصیت اصلیِ داستان از زبان خودش هستیم و در اصل تمامی داستان نیز از نگاه اول شخص برای ما روایت می شود ، به طور کلی رمان کامو به دو بخش اصلی تقسیم می شود.

بیگانه ی آلبر کامو رمانی کوتاه است که در آن نه خبری از رنگ لعاب های فراوان است و نه راهکار و پند های فراوان ، ما تنها شاهد داستانی ساده اما در عین حال تاثیر گذار و دارای حرف ها و فلسفه مخصوص به خود هستیم ، جملات کوتاه و خشک کامو از زبان شخصیت اصلی و همچنین قلم شیوا و فلسفه داستانی او دست به دست هم داده تا این رمان را به کتابی ادبی تبدیل کند که از خواندن آن پشیمان نخواهید شد.

فلسفه اگزیستانسیالیسم و ابسوردیسم در کتاب بیگانه مقوله ای است که در حوصله این متن نمیگنجد و در صورت علاقه و یا برای آشنایی بیشتر میتوانید به مقالات موجود در این حوزه مراجعه کرده و یا حتی مقاله ی معروف خود کامو با نام «افسانه سیزیف» را مطالعه کنید که به طور کاملتری به این موضوع پرداخته است.

مطالب زیر داستانِ رمان را لو میدهد ،در صورتی که هنوز کتاب را مطالعه نکرده اید توصیه می شود نخست آن را مطالعه کرده و سپس این بخش های بعدی بخوانید.

همچنین بخوانید:

معرفی و بررسی کتاب «مردی به نام اوه»

داستانِ کامو شامل دو بخش اصلی است

بخش اول داستان از تلگراف شدن خبر مرگ مادر شخصیت اصلی داستان یعنی مرسو آغاز میشود ، او در برابر این خبر تنها کمی آذرده است البته نه به علت مرگ مادرش بلکه به دلیل اینکه او باید برود و از رئیسش مرخصی بگیرد ، بلیت اتوبوس تهیه کند و با آن مسافت طولانی ای را طی کند تا جنازه مادرش را در خانه سالمندانی که او در آنجا زندگی میکرده نگاه کند و در آن گرمای طاقت فرسا به مراسم خاکسپاری مادرش مشغول شود.  این بخش با کشتن مرد عربی توسط مرسو به پایان میرسد.

در ابتدا با هیچ جزئیاتی از داستان و شخصیت های آن روبه رو نیستیم اما رفته رفته کمی جزئیات بیشتری از راوی به ما منتقل میشود ، ما با ماری آشنا میشویم او که زنی زیبا در محل کار مرسو بوده رابطه ای عاشقانه با او دارد و وقتی از مرسو میپرسد که آیا میخواهد با او ازدواج کند و دوستش دارد او میگوید که برایش فرقی نمیکند اما قطعا او را دوست ندارد!. ریموند یکی دیگر از شخصیت های داستان و در واقع همسایه مرسو است که با او دوست میشود ، او که معشوقه اش را مورد ضرب شتم قرار داده باعث روبه رو شدن با مردان عرب است. سالامانو نیز یکی از شخصیت های بخش اول داستان است که البته بجز آنکه او پیرمردی است که مرتب سگ خود را کتک میزند و در آخر او را از دست می دهد چیزی از او نمی دانیم.

بخش دوم کتاب پس از به قتل رساندن مرد عرب و در واقع بعد از دستگیر شدن او توسط پلیس و محاکمه او در دادگاه آغاز میشود ، در این بخش ما شاهد محاکمه شدن مرسو به علت قتل و شاید حتی به دلیل بی تفاوتی او در زندگی و خاکسپاری مادرش هستیم ، در این قسمت نیز با شخصیت اصلی ، کش مکش ها و فلسفه کامو بیشتر آشنا میشویم و همچنین نقاط اوج داستانی ای مانند صجبت های قضات و وکیل و گفتو گو مرسو و کشیش را شاهد میشویم.

همچنین بخوانید:

پر فروش ترین کتاب های جهان

مرسو، یک بیگانه

شخصیت بنیادین داستان فردی فرانسوی-الجزایری به نام مرسو است که هیچ شباهتی به مردمان جامعه ، هنجار ها و الگوهای آنها ندارد و در میان مردمان جامعه کاملا بیگانه است. او برای دنیا ارزشی نمی بیند و نسبت به تمامی اتفاقات زندگی بی تفاوت است و به گونه ای او عاری از احساسات بوده.، به طوری که او، نه تنها مادر خود را در یک نوانخانه گذاشته و به علت دوری مسیر به او سر نمی زند بلکه حتی از مرگ او نیز ذره ای متاثر و ناراحت نبوده و فردای به خاک سپاری با زنی به شنا می رود و فیلم کمدی تماشا می کند.،

یک مرد عرب را به علت گرمای هوا به قتل می رساند و آرزو میکند که عده زیادی در روز محاکمه او به پای چوبه دار بیایند. در حقیقت مرسو از آن دست شخصیت هایی است که به سادگی نمی توان با آنها خو گرفت و درکشان کرد، ما از همان ابتدا در تلاشی بی هوده برای قضاوت کردن شخیت اصلی داستان را با اداب و رسوم و پارامتر های خودمان هستیم و هر لحظه امیدوار هستیم که تمامی ناراحتی ها و نگرانی هایمان کم کم روشن شده و توضیح داده شوند اما این اتفاق هرگز رخ نخواهد داد ، همانطور که ژان پل سارتر در این باره می نویسد:

بیگانه کتابی نیست که چیزی را روشن کند. فقط بیان می کند و همچنین این کتابی نیست که استدلال کند، آقای کامو فقط پیشنهاد میکند و هرگز برای توجیه آنچه از لحاظ اصول ،توجیه نشدنی است خود را به دردسر نمی افکند.

بیگانگی مرسو با جامعه باعث می شود که مرتب مورد قضاوت های بی هوده و پوچ افراد واقع شود به طوری که تماشاچیان دادگاه با نگاهشان مجی از کینه و نفرت را به او منتقل میکنند و یا هیئت قضات که به طور مکرر متاثر نبودن او را در مسائل مختلف به ویژه در زمان فوت مادرش را به میان می کشند تا جایی وکیلش اظهار می کند:

آیا این مرد متهم به این است که مادرش را به خاک سپرده یا متهم به اینکه انسانی را کشته ؟

در آخر اضافه کنم که با فردی بیگانه طرف هستیم ، شخصیتی متفاوت و در حین حال بسیار ساده که نه خوب و نه بد ، نه قهرمان است و نه ضد قهرمان و نه اخلاقی است و نه ضد اخلاق ، اما با وجود تمامی این ها ،او بی الایش است و ساده ، بدون کینه و قضاوت و بسیار صادق و رک و همه اینها باعث شده مرسو در ذهن مخاطب ماندگار باشد.

همچنین بخوانید:

کتاب الکترونیک چیست؟ مزایا و معایب کتاب الکترونیک

 

آلبر کامو کیست؟

آلبر کامو نویسنده ، فیلسوف و روزنامه نگار صاحب نام فرانسوی، و یکی از برجسته ترین نویسندگان قزن بیستم است. وی در سال 1957 موفق به دریافت جایزه ادبیات شد. آلبر کامو پس از رادیرد گیپلینگ جوان ترین دریافت کننده ی این جایزه به حساب می آید. با وجود اینکه کامو از متفکران مکتب اگزیستانسیالیت شناخته می شود اما او همواره این نظر را رد کرده و در مصاحبه ای که در سال 1945 با او صورت میگیرد هرگونه همراهی با مکاتب ایدئولوژیک را مورد تکذیب قرار داده و اظهار می کند که:

نه،من اگزیستانسیالیست نیستم. هم سارتر و هم من همیشه متعجب بوده‌ایم که چرا نام ما را کنار هم می‌گذارند.

آلبر کامو نویسنده کتاب بیگانه

آلبر کامو در نوامر سال 1913 در دهکده ی کوچکی در الجزایر متولد می شود ، پدر او برزگی فقیر و مادرش خدمتکاری اسپانیایی بود و او برادری با نام لوسین نیز داشت. در سال 1914 پدر او برای جنگ جهانی اول اعزام می شود و مادرش تامین زندگی آن دو را عهده دار می شود به این ترتیب کودکی آلبر در فقر سپری می شود. او به دلیل فقر مجبور میشود پس از دبستان کارگری پیشه کند اما معلم وی استعداد او را کشف میکند و به این ترتیب او  در آزمون کمک هزینه بگیران شرکت کرده، و قبول میشود و با هزینه دولت به دبیرستان می رود.(در آن زمان تحصیلات متوسطه در الجزایر مختص به ثروتمندان بوده است) به همین جهت کامو در روزها مشغول دنیای علم و اندیشه می شود و در شب در کنار فقرا گام بر میدارد. او بعدها اظهار می کند که :

آزادی را من در آثار مارکس نیاموختم، بلکه خودم آن را در دل فقر شناختم.

کامو در سال 1960 در سن 47 سالگی بر اثر صانحه تصادف درگذشت. در جیب او یک بلیت قطار پیدا میشود و مشخص میشود در ابتدا قرار بوده با قطار سفر کند اما در آخر پشیمان شده و همراهی یکی از دوستانش برای سفر با اتوموبیل را می پذیرد. او در آن هنگام مشغول کار بر روی کتاب جدیدش به نام «آدم اول» بوده که با فوت شدنش ناتمام می ماند. او در این باره این کتاب به دوستش می نویسد:

همهٔ تعهداتم را برای سال ۱۹۶۰ لغو کرده‌ام. این سال، سال رمانم خواهد بود. وقت زیادی می‌برد؛ اما به پایانش خواهم برد.

شرح کامل زندگینامه و  پداختن به تمامی کارنامه هنری آلبر کامو در این مقاله نمیگنجد و خود نیاز به مقاله ای مفصل و جداگونه دارد. اما سعی کردیم به صورت مختصر به زندگینامه او بپردازیم تا بیشتر با او آشنا شوید و در ادامه نیز به معرفی عناوین بسنده خواهیم کرد. آثار کامو شامل موارد ذیل میشود:

رمان ها:

• بیگانه
• طاعون
• سقوط
• مرگ خوش
• آدم کامل

نمایشنامه ها:

• کالیگولا
• سوء تفاهم
• حکومت نظامی
• دادگستران
• صالحان

غیر داستانی:

• خطاب به عشق
• پشت و رو
• افسانه سیزینف
• انسان طاقی
• متافیزیک مسیحی
• وقایع نامه الجزایر

همچنین بخوانید:

نقد و بررسی کتاب «بیشعوری»

بهترین ترجمه کتاب بیگانه

ترجمه های بسیاری از این کتاب صورت گرفته که اولین و مشهور ترین آن ترجمه ی «علی اصغر خبر زاده» و «جلال ال احمد» است که نخستین بار در سال 1328 توسط کانون معرفت منتشر شده است. برای بار دیگر نشر نگاه در سال 1382 این ترجمه را به چاپ میرساند. از نظر بعضی این ترجمه روان و شیوا و از نظر عده ی دیگر ترجمه ای است که به هیچ عنوان نمی توان با آن ارتباط گرفت ، به هر جهت با توجه به زمانی که از انتشار آن میگذرد بدیهی است که نثر آن کمی غیر امروزی و خسته کننده باشد.

بهترین ترجمه کتاب بیگانه

از دیگر ترجمه های مشهور این کتاب میتوان به ترجمه لیلی گلستان از نشر مرکز اشاره کرد که در سال 1386 منتشر شده است این ترجمه شامل توضیجات و مقدمه حجیم و سنگین در ابتدای کتاب و فرمی نسبتا سخت می باشد. خانم گلستان تا انجا که توانسته قلم کامو را بی عیب و نقص به زبان فارسی برگردانده است. ترجمه او نیز طرفداران بسیار و البته مخالفانی دارد.

ترجمه خشایار دیهیمی نیز از ترجمه های خوب این کتاب به شمار می رود که در سال 1388 منتشر شده است و  دارای نثر روان و شفاف است. از دیگر ترجمه های این کتاب میتوان به پرویز شهدی از نشر مجید ، امیر جلال دین اعلم از نشر نیلوفر ، امیر لاهوتی از نشر جامی ، بهاره جواهری از نشر نگاهستان و محمد رضا پاسایار از نشر هرمس اشاره کرد.

هر کدام از این ترجمه ها دارای خصلتی خاص هستند و تا حدودی اینکه کدام ترجمه بیشتر به دل مخاطب مینشیند امری سلیقه ای است.

«خرسند خواهیم شد اگر نظرات خودتان در مورد این کتاب را با ما به اشتراک بگزارید»